Kudüs kimin? bu soru binlerce yıldır cevabını bulamamış dünya tarihindeki ender sorulardan biridir. Günümüzde Siyonist teröristlerin adeta bir cehenneme çevirdiği ve 75 yılı aşkın bir süredir bölgede durmaksızın devam eden katliamlara tarihler 17 Ekim 2023’ü gösterirken dünya tarihinde eşine ender rastlanan bir vahşet, katliam, soykırım adına her ne derseniz deyin ama tam manasıyla tanımlanamayacak bir barbarlık daha eklendi.
Siyonist terör örgütü içinde sivil, yaşlı, bebek, kısaca savaşla hiçbir ilgisi olmayan masumların bulunduğu hastaneyi bombaladı, tarih böylesine barbarca bir saldırıya çok az tanıklık etmiştir. Tabi bu son günlerde yaşanan saldırılar yine akıllara daha önce de binlerce kez sorulmuş ve binlerce kez cevaplandırıldığı halde ne yazık ki ve ne hikmetse bir türlü ikna olmak istemeyen bazı kitlelerin o her zaman sorduğu soruları akıllara ve de gündeme getirdi. Bizler bu yazımızda söz konusu soru ve cevapları ile ilgili kısa bir değerlendirme yapmaya gayret edeceğiz. Filistin, Kudüs, Siyonizm, Yahudilik vs. konu, terim, olay ve olgularla ilgili piyasada yüzlerce kaynak bulunmaktadır; o yüzden konunun teferruatına girmeden kısaca Kudüs’ün tarihi hakkında bilgi verip, tarihi süreçler içinde bu mukaddes şehre kimler hakim olmuş, kimler fethetmiş, kimler işgal etmiş, kimler bu mukaddes şehirde hayat bulmuş, kimler bu kutsal şehirde yaşamı cehenneme cevirmiş, kimler bu şehrin her bir köşesini ilim, kültür ve sosyal müesseselerle donatmış, kimler binlerce yıllık emeği kirli emelleri uğruna tarumar etmiş, Kudüs kimlere sevdalı, kimler Kudüs’e sevdalı? sorularına cevap arayacağız. dilerseniz öncelikle Kudüs tarihini kısaca hatırlayalım ve daha sonra da Kudüs’ün önemi hakkında bir değerlendirme yapmaya çalışalım.
Tarihi oldukça eskiye dayanan Kudüs şehrinin tarihte pek çok millet tarafından yönetildiğini ve bu milletlerin de kendi inanç ve kültürel değerleri çerçevesinde bu şehre isimler verdiğini görüyoruz. Kudüs şehrinin adının geçtiği bilinen en eski belge milâttan önce 19 ve 18. yüzyıllara ait Mısır metinleridir. Fazla teferruata girmeden kısaca tarihi süreç içinde Kudüs şehrine verilen isimlerden birkaç tanesini şöyle sıralayabiliriz; Urusalim, Urusilimmu veya Ursalimmu,Yruşlm,Yruşlym,Yerûşâlayim,Yerûşâlêm,Hierosolyma,Jerusalem,Iruşalem,Betşalem,Moriya,Yebus,Sion,Ariel,İşaya,Yeremya,ir Elohim, ir Yahveh şebâôt, Kuds, Beytülmakdis, İliya, Aelia, Colonia Aelia Capitolina ve daha pek çok isimle anılan bu kutsal şehrin sadece Yahudi dinî literatüründen Midraş Tehillim’de bu şehrin yetmiş isminden bahsedilmektedir.
Kudüs’ün tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Şehirde bulunan milâttan önce 4. binyıla ait çömlekler, bu binyılın son bölümünde şehrin güneydoğu kısmında bir kavmin yaşadığını, ilk ve orta Bronz çağına ait bulgular, M.Ö 3. binyılda ve M.Ö 2. binyılın ilk devirlerinde bu bölgede insanların bulunduğunu göstermektedir. İslâm tarihçilerine göre ilk kurucuları Amâlika olan Kudüs şehri, tarih sahnesine ilk defa Erken Bronz çağında diğer bazı eski Ken‘ân şehirleriyle birlikte çıkmıştır. M.Ö 19 ve M.Ö 18. yüzyıllara ait Mısır metinlerinde Kudüs bir Ken‘ân site devleti olarak zikredilir.
Kudüs (Yeruşalayim) adı Tevrat’ta hiç geçmemektedir. Tevrat’ta bahsedilen Salem şehrinin Kudüs olduğu yolundaki geleneksel görüş doğru ise Eski Ahid’de şehirden ilk defa Hz. İbrâhim’in çağdaşı olan ve onunla görüşen Kral Melkisedek sebebiyle bahsedilmektedir.Diğer taraftan Tevrat’a göre Hz. İbrâhim’in, oğlu İshak’ı kurban etmek istediği Moriya (Moriah) diyarındaki dağın Hz. Süleyman’ın mâbedi yaptırdığı Moriya tepesi olduğu yahudi ve hıristiyan geleneğince kabul edilmektedir. (Devam edecek)
